آزمایش مخروط ماسه
آزمایش مخروط ماسه خارج کردن یک نمونه ی خاک از زمین و اندازه گیری وزن آن W انجام می شود .سپس حجم V خاک حفاری شده
با اندازه گیری حجم ماسه ی زیر لازم جهت پر کردن چاله تعیین می شود . وزن واحد خاک و وزن واحد خشک از طریق روابط زیر
محاسبه می شوند.
ماسه ی استفاده شده در روش مخروط ماسه می بایست دارای مشخصات استاندارد باشد خاک استفاده شده در این آزمایش
می بایست خشک باشد و ذرات می بایست گردگوشه یا نیمه گرد گوشه باشند آزمایش به طور کامل استاندارد D 1556 شرح داده
شده است .
آزمایش چگالی بالون لاستیکی
این آزمایش با روش مشابه مخروط ماسه انجام می شود با این تفاوت که روش تعیین حجم نمونه ی خاک خارج شده متفاوت است .
میزان مشخصی نمونه خاک از محل خارج می شود و جهت ارزیابی وزن W و میزان رطوبت خاک w درون ظرف آب بند قرار داده می شود .
یک صفحه ی فولادی و وسیله ی بالون لاستیکی بالای گودال ازمایش قرار می گیرد با اعمال فشار هوا و یک سربار به سیال موجود در
بالن لاستیکی تا پر کردن کامل گودال آزمایش منبسط می شود اختلاف حجم سیال در دستگاه برابر حجم گودال آزمایش می باشد این
روش نمی تواند در خاک های اشباع یا نرم که ممکن است هنگام منبسط شدن بالون جهت اندازه گیری خاک حالت خود را از دست دهند
به کار گرفته شود. این تکنیک نمی بایست در خاکریزهای تراکم یافته ای که شامل شن های خرد شده هستند مورد استفاده قرار گیرد .
زیرا لبه ی تیز آنها می تواند به غشای لاستیکی بالون اسیب بزند . این فرایند با جزئیات کامل در استاندارد ASTM D2167 توضیح داده شده است .
آزمایش چگالی هسته ای
روش چگالی هسته ای مصرف زمان کمتری دارد و روش غیر مخرب تری جهت تعیین چگالی و وزن واحد خاک در صحرا می باشد.آزمایش چگالی
هسته ای در خاک ها و سنگ ها در سه استاندارد مختلف ASTM شرح داده شده است که عبارتند از D2922 (عمق کم ) D3017 (عمق کم )
و D5195 .بر اساس اصول این روش یک دستگاه هسته ای که شامل یک منبع رادیو اکتیو و مشاهده گرهای تابش پرتو می باشد. روی سطح
زمین قرار داده می شودو این دستگاه پرتو های اشعه ی گاما را از طریق خاک منتشر می کند پرتوهای که توسط خاک جذب نمی شود و مشاهده
گرها به شکل معکوس به وزن واحد خاک مربوط می شود روش انتقال مستقیم شامل جاگذاری منبع تا 30 سانتی متر زیر سطح زمین قرار داده می شود .
روش مخروطه ماسه ریز استاندارد
ماسه به کار رفته در آزمایش مخروط ماسه می بایست خشک و تمیز باشد همچنین ماسه باید سمتنه نشده باشد و دارای دانه بندی و توزیع چگالی یکنواخت
باشد ضریب یکنواختی می بایست کمتر از 2 باشد 100% ماسهه باید از الک نمره 10 بگذرد و 97% روی الک نمره ی 60 باقی بماند داانه های ماسه
می بایست با دوام و نیمه گرد گوشه باشند.به طور معمول ماسه ی اوتاوا 20/30 در این آزمایش مورد استفاده قرار می گیرد.
تجهیزات آزمایش
-
مخلوط ماسه با شیر تنظیم
-
ظرف پلاستیکی 3.83 liter
-
صفحه فولادی با سوراخ مرکزی
-
ابزار حفاری : قاشق –ماله – اسکنه و ....
-
ظرف های آب بند
-
ترازو با حداقل ظرفیت 20 kg و دقت 5 گرم
-
اجاق
-
ظروف تبخیر
-
قالب تراکم استاندارد
فرآیند آزمایش
کالیبراسیون تجهیزات : تعیین وزن واحد ماسه .جرم قالب تراکم استاندارد را اندازه بگیرید که شامل صفحه ستون و قالب می شود اما شامل طوقه نمی شود
ارتفاع داخلی و قطر قالب راتعیین نمایید.حجم قالب را محاسبه نمایید.
قالب را بدون حرکت دادن اضافی با ماسه ی استاندارد پر نماییدزیرا این عمل می تواند باعث افزایش چگالی ماسه شود . استفاده از یک شمشه ماسه ی
اضافی را خارج کرده و جرم قالب و ماسه را اندازه بگیرید .
مرحله 2 را تا زمانی که دو مقدار جرم اندازه گیری شده ی متوالی اختلافی کمتر یا برابر 10 گرم داشته باشند تکرار نمایید .
وزن واحد ماسه را محاسبه نمایید :
که در این رابطه g برابر شتاب گرانش می باشد.
تعیین وزن ماسه ی مورد نیاز جهت پر کردن ظرف مخروط و صفحه ی فولادی .
ظرف پلاستیکی را بادد ماسه پر کنید و جرم ظرف مخروط و ماسه را تاندازه گیری نمایید.
صفحه فولادی را روی سطح افقی تمیز قرار دهید.مخروطه ماسه را با شیر بسته به در ر استای بالا و پایین به صورت دورانی حرکت دهید. قیف فلزی را در سوراخ
صغحه ایی فولادی شیر راا ببندید جرم ظرف نیمه خالی شده را اندازه بگیرید. اختلاف در جرم ظرف پر و ظرف خالی برابر جرم ماسه ی مورد نیاز جهت پر
کردن مخروط و صفحه ی فولادی می باشد.
روش چگالی بالون
مناسب ترین روش جهت تعیین چگالی و وزن واحد درجا جهت خاک های ریزدانه یا مصالح دآن های بدون جایگزین با مصالح سنگی یا درشت دانه می باشد .
این آزمایش جهت خاک هایی که شکل خود را تحت اعمال نیرو از دست می دهند نظیر خاک های اشباع شده خاک نباتی و خاکهای با خاصیت خمیری زیاد
و نیز خاک هایی که دارای نسبت پوکی بالا یا دارای ذرات با پیوند سست هستند مناسب نیست .
تجهیزات آزمایش
-
دستگاه بالون
-
صفحه ی فولادی
-
ترازو با حداقل ظرفیت 20 kg و دقت 5 gr
-
اجاق خشک کن
-
ابزارهای حفاری
-
ظروف آب بند
-
شمشه
-
وزنه های سربار
فرآیند آزمایش
دستگاه چگالی بالون را می بایست قبل از اولین استفاده کالیبره کرد به این منظور می توان از اندازه گیری حجم ظروفی که حجم آن ها مشخص می باشد
نظیر قالب های مورد استفاده در آزمایش تراکم استاندارد یا تصحیح شده استفاده کرد.
سطحی را که آزمایش در آن انجام می شود را هموار سازید این عمل می تواند با استفاده از بولدوزر یا سایر تجهیزات سنگین انجام شود تا ناهمواری زمین
در محدوده ی مورد آزمایش وجود نداشته باشند .
صفحه زیر ستون و دستگاه بالون را در محل ازمایش سوار نمایید استفاده از فشار سربار یکسان استفاده شده در طی فرآیندکالیبراسیون یک قرائت اولیه
از نشانگر حجم را یادداشت نمایید.
دستگاه چگالی بالون را خارج کرده و بدون برهم زدن خاک اطراف یک گودال را در صفحه ی زیر ستون در بالای گودال آزمایش به بیشینه ی اندازه ی ذرات بستگی دارد .
-
جرم یک ظرف آب بند را اندازه بگیرید.
-
خاک خارج شده از میدان آزمایش را در داخل ظرف آب بند قرار داده و جرم آنها را اندازه بگیرید.
-
خاک را خشک کرده و جرم ظرف آب بند و خاک خشک را اندازه بگیرید .
-
دستگاه چگالی بالون را پشت صفحه ی فولادی قرار دهید و فشار و سربار را که طی کالیببراسیون اولیه اعمال شده است را دوباره وارد نمایید.
-
قرائت نشانگر حجم را بخوانید اختلاف بین قرائت های اولیه برابر حجم گودال آزمایش بر حسب متر مکعب می باشد.
g شتاب گرانش زمین می باشد
داده ها و محاسبات نمونه L
داده های اندازه گیری شده
قرائت اولیه نشانگر حجم برابر 0.047 liter
قرائت نهایی نشانگر حجم برابر 1.488 liter
جرم ظرف آب بند برابر0.653 kg
جرم ظرف آب بند و خاک خارج شده برابر 30.25 kg
جرم ظرف آب بند و خاک خشک برابر 28.33 kg